Pha trà, chẳng thể có chuẩn riêng.
Có người kén vị trà phải thật đắng, thật chát, đắng chát đến quăn đầu lưỡi. Lại có người ưa vị chát vừa, sau hậu ngọt. Có người lại chỉ dùng được loại trà thanh thanh, nhẹ nhẹ. Đậm hương, thoảng vị, hậu sâu sắc. Mỗi người có thú thưởng riêng nên mỗi người lại có cách pha riêng của mình.
Như Chay Mộc chỉ quen pha trà rất thanh. Không hề có vị chát, mà nên hương trà rất thuần. Ngồi nhâm nhi chén trà ngon, tìm cái vị thanh thanh ngọt mát của những búp trà quen ngủ vùi trong mây. Chứ không phải cái vị đặc chát như người ta thường thấy.
Để được cái vị thanh mát đó, là cả công phu của người pha trà. Chứ không phải chỉ cần nước chuẩn trà ngon, ấm tuyệt hảo là đã được.
Người Việt mình uống trà xanh phổ biến nhất là cứ đổ thẳng nước sôi vào trà. Ngâm đến mấy phút mới rót ra. Rót không hết cũng cứ ngâm trà trong nước sôi như vậy. Bao giờ uống hết lại đổ thẳng nước sôi vào, và lại ngâm. Vậy nên nước chè đặc quánh, vị chát rất gắt. Ít người uống được, nhất là với những người chưa biết nhiều về trà.
Trà, không phải cứ đổ nước sôi vào chế là thành. Mỗi loại trà có một nhiệt độ nước khác nhau. Thông thường, nhiệt độ pha trà phổ dụng chỉ từ khoảng 85-90 độ C. Với riêng hồng trà (trà lên men) thì nhiệt độ có thể cao hơn. Trà pha nước quá nguội sẽ có vị tanh. Nước quá nóng sẽ có vị chát. Nước vừa chuẩn cho vị thanh nhẹ, hương nồng hậu sâu sắc.
Chẳng vậy mà kẻ pha trà ngon không phải chỉ một hai buổi đã thành. Mà phải trải qua đủ năm tháng, nếm hết đủ vị mình tự pha. Mới có thể nhìn trà mà đoán được nhiệt độ nước thích hợp. Nhìn nước sôi mà đoán được khoảng nhiệt độ của nó. Ước chừng khoảng thời gian cần thiết chờ đợi nước nguội đủ độ. Tất cả, có công thức mà lại không, quan trọng vẫn là kinh nghiệm, là thói quen, là cái tâm trong trẻo hướng về trà.
Bạn có thể theo đúng công thức, lấy đủ số ml nướctương ứng với số lượng trà. Rồi dùng nhiệt kế mà đo nhiệt độ nước, đồng hồ bấm giây để có thời gian chuẩn chỉ. Có lẽ bạn sẽ thành công ngay từ lần đầu tiên. Nhưng mỗi lần thưởng trà mà cần nhiều công cụ và máy móc như vậy, nó chẳng còn là cái thú thưởng trà nữa rồi. Có lẽ, cũng giống như hạnh phúc là quãng đường bạn đi, chứ chẳng phải đích đến vậy.
Nước, phải là nước đun sôi nhưng để nguội, chứ không phải là nước chỉ đun đến 80-90 độ C. Nước sôi rồi, bạn cần đổ ra tống cho nguội bớt.
Vậy, làm sao bạn biết được chờ bao lâu thì nước hạ xuống đúng nhiệt độ?
Ngày xưa Chay Mộc có nghĩ tới nhiệt kế. Nhưng rồi thấy bất tiện quá lại thôi. Cuối cùng cứ thử mấy lần, thường là đến số hơi thở, hay đếm giây, hoặc nhìn làn hơi nước bốc lên trên miệng chén tống, hay dùng tay cầm ngoài chén để cảm nhận…Bạn cứ tự pha mấy lần, là sẽ tìm được khoảng thời gian thích hợp cho mình. Bạn đừng sợ sai. Chẳng có gì là sai hay đúng trong việc pha trà cả. Qua mỗi lần, bạn lại có thêm kinh nghiệm, có thêm những cảm nhận sâu sắc về trà. Đó, cũng là một cái thú rất hay đó!
Nước hạ xuống vừa đủ khoảng 90 độ C. Bạn chế nước vào, thời gian đợi thì tùy bạn và tùy thời điểm. Vị thật thanh thì chờ dưới 10 giây. Đủ đậm đà thì khoảng 10 giây là rót hết trà ra. Lâu hơn nữa thì khoảng 10-30 giây. Càng ngâm lâu thì vị trà sẽ càng chát. Ngâm lâu quá là “cháy” trà.
Khi rót, bạn cần rót hết ra chén tống một lượt. Để đảm bảo trà không bị cháy. Và với người tinh ý, họ sẽ lại chờ một chút đến khi nước trà trong chén tống nguội một xíu rồi mới rót ra chén. Để đảm bảo nhiệt độ trà khi uống không bị quá cao. Nhiệt độ trà uống vừa khoảng 40 độ, thấp quá sẽ mất hương và vị.
Cứ vậy mà tuần hoàn, bạn rót nước sôi ra tống, chờ nguội. Rót vào, đợi, đổ ra tống, đợi, rót ra…Có lần bạn sẽ bị ngâm hơi quá lâu, có lần nhiệt độ nước lại hơi cao, có khi lại hơi nguội. Vậy mới thành ra, trăm chén trà từ một tay người pha chẳng có chén nào giống chén nào. Mỗi vị lại có điều thú vị riêng của nó.
Đó, chỉ là điểm qua vài điều cơ bản. Để nói về nghệ thuật thưởng trà, có lẽ dành cả đời nói chưa đủ. Từ trà ngon đến trà cụ, đến cách pha rồi cách thưởng. Từ sâu đến nông, đơn giản đến sâu sắc. Bao thứ, chỉ xoay quanh chén trà ngon, đến lúc ngoảnh lại. Cũng đã thấy mình đổi thay theo vị chén trà trong từ bao giờ…
Chay Mộc
Leave a reply